Yayınlar


Asosyeşın Futbol. - S.Rıza Kuğu

Trabzon'da Spor:

Trabzon'un spor ve özellikle futbol alanındaki başarıları son otuz yılda kendisini açıkça göstermiş, futbolda lig şampiyonlukları ilk kez, İstanbul'un üç büyükler denilen takımlarının dışındaki bir takım, "Trabzonspor" tarafından arka arkaya kazanılmıştır. Trabzon'un spor tarihini, oradaki spor geleneğini bilmeyenler bu başarıyı bir türlü kavrayamamışlardır. Futbolun İstanbul'da yeni yeni oynandığı tarihlerde, 1913 yılında, Trabzon'da "İdmanyurdu" adlı spor klübünün kurulduğunu ve futbol turnuvalarının düzenlendiğini bilenler bu başarılara şaşmadılar. O tarihlerde ve 1920' li yılların başlarında, Trabzon'da yalnız futbol deyil, jimnastik sporlarının değişik dallarında, tenis, güreş ve boksta kent içi ve kent dışı karşılaşmalar yapılıyordu. Hatta Tiflis'ten gelen futbol takımları, Kafkas karması ile Trabzon'un değişik takımları arasında karşılaşmalar düzenleniyordu. Gene yabancılarla boks ve güreş karşılaşmaları yapılıyordu. Trabzon'da, 1921-22 yıllarında, " İdmanocağı" klüp binasının önünde tenis kortu vardı. Trabzonlular ve Trabzonda oturan yabancı uyruklular, kadın - erkek karışık tenis maçları yapıyorlardı. O yıllarda bisiklek yarışları da ilgi çeken sporlar arasında idi.

Süleyman Rıza Kimdir?

Aslen Göreleli Kuğuzadelerden olan Süleyman Rıza Bey, 1903 yılında, babası Kuğuzade Ali Rıza Bey'in subay olarak görevli bulunduğu Kırcali'de doğmuştur. Daha sonra ailece İstanbul'a taşındılar ve orada ağabeyi Mehmet Rıza ile 1915-1916 ders yılında Galatasaray Sultanisi'ne girdiler. 1921 yılında Trabzon'a taşındılar. Süleyman Rıza, Trabzon'da, "Hochstrasser" adlı otomobil firmasının acentesinde çalışmaya başladı. O yıllarda 20 Ocak 1921 tarihinde kurulan "İdmanocağı" spor klübünde ağabeyi Mehmet Rıza ile futbol oynadı. Klübün ikinci takımının kaptanı idi. Ayrıca, yüksek atlama, sırıkla atlama, uzun atlama, gülle atma, tenis ve koşu sporlarını yapan bir komple atlet idi. Süleyman Rıza Trabzon Valisi Ebubekir Hazım Bey'in [Tepeyran] ricası ile "Vilayet Sansür Kurulu"nda da görev yapıyordu. Süleyman Rıza, 1924 Paris Olimpiyatlarına da katılmış ve sırıkla atlamada 3,75' lik derecesi ile Türkiye rekoru kırmasına rağmen barajı aşamadığı için elenmiştir. Paris yolculuğu sırasında tuttuğu günlük, o dönemin spor yaşamını ve sosyal yaşamını anlatan değerli bir belge olarak kabul edilmektedir. Süleyman Rıza, 1927 yılında çalıştığı firmanın Samsun acentası müdürü olarak Samsun'a tayin edilince Trabzon'dan ayrılmıştır. Yurtiçinde ve yurdışında çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1985 yılında emekliye ayrılmış, İstanbul'a yerleşmiştir. Süleyman Rıza 1991 yılında aramızdan ayrıldı.

Asosyeşın Futbol:

Kuğuzade Süleyman Rıza'nın Asosyeşin Futbol adlı kitabı, şimdiki bilgilerimize göre, Hasan Fuad'ın yayınladığı tarihsiz futbol kitabını saymazsak, M. Seyfettin Özege'nin bildirdiği 1914 tarihli Futbol Kavaidi Umumiye adlı kitaptan sonra Türkiye'de yayınlanan en eski futbol kitabı olarak kabul edilmektedir.(1)

Asosyeşın Futbol'da futbol oyununu kuralları çizimler eşliğinde anlatılmaktadır. Bundan sonra "Futbolun İstanbul'da Suret-i İnkişafı ve Tarihçesi" başlıklı bölümde, İstanbul'da kurulan futbol klüplerinin tarihleri ve yaptıkları maçlar anlatılıyor. Kitabın diğer bölümünün başlığı: "Trabzon'da Spor". Bu bölümde, 1913 yılında kurulan "İdmanyurdu" ve 20 Ocak 1921 tarihinde kurulan " Trabzon İdman Ocağı" klübü ve 1921 yılında kurulan "İdman Grubu" anlatılıyor. Kitabın sonunda "İdman Ocağı Umumi Nizamnamesi" yer almaktadır. Kitapta ayrıca, okulların spor yurtları, örneğin Trabzon Sultanisi (Lisesi) ve Trabzon Sanayi Mektebi'nin spor çalışmaları konusunda da bilgiler verilmektedir.

Asosyeşın Futbol Ayşe Kuğu tarafından yeni harflere aktarılmış ve İ. Gündağ Kayaoğlu - Öner Cıravoğlu tarafından yayına hazırlanmıştır.(2) Kitabın eski yazı özgün baskısı bir sayfada, yeni yazı metni de bunun karşısında diğer sayfada verilmiş ve sayfa düzeni , grafik düzeni ve baskısı mükemmel bir şekilde gerçekleştirilmiştir.


Paylaş